Οκτάβιο Πας ~ Η Αναζήτηση της Αρχής

Δ Ο Κ Ι Μ Ι Α      Γ Ι Α      Τ Ο Ν      Υ Π Ε Ρ Ρ Ε Α Λ Ι Σ Μ Ο

Mihai Criste, Surrealist painter

Αυτές οι δυνάμεις - πιο μεγάλες ίσως απ'αυτές της περήφανης επιστήμης μας - ζουν άθικτες μέσα στον καθένα μας. Δεν είναι ένας κρυμμένος θησαυρός αλλά η μυστηριακή δύναμη που μεταμορφώνει τη στάλα της δροσιάς σε διαμάντι και το διαμάντι σε γοβάκι της Σταχτοπούτας. Αποτελούν τον προσωπικό μας τρόπο ύπαρξης και ονομάζονται: φαντασία και επιθυμία.
Ο άνθρωπος είναι μια ύπαρξη που φαντάζεται και η ίδια η διάνοιά του δεν είναι παρά μια απ'αυτές τις μορφές αυτής ακριβώς της αδιάκοπης φαντασίας. Στην ουσία, να φαντάζεσαι είναι μια δύναμη να πηγαίνεις πιο πέρα από τον εαυτό σου, να προεκτείνεσαι,ένα ξεπέρασμα του ίδιου του εαυτού σου.
Ον που φαντάζεται γιατί επιθυμεί ο άνθρωπος, είναι ον ικανό να μεταμορφώσει το σύμπαν ολόκληρο σε εικόνα της επιθυμίας του. Και γι'αυτό είναι ον ερωτικό που διψά για μια παρουσία που είναι η ζώσα εικόνα, η ενσάρκωση ενός ονείρου...
[...] Η αγάπη είναι αποκλειστική και μοναδική γιατί στο αγαπώμενο πρόσωπο δένονται η ελευθερία και η αναγκαιότητα...
[...] Ποίηση και αγάπη είναι δραστηριότητες όμοιες. Η ποιητική καθώς και η ερωτική εμπειρία μας ανοίγουν τις πύλες με ηλεκτρική ταχύτητα σ'ένα λεπτό. Εκεί ο χρόνος δεν έχει τίποτα το διαδοχικό. Το χτες, το σήμερα, το αύριο παύουν να έχουν νόημα: υπάρχει μονάχα ένα πάντα, που είναι επίσης ένα εδώ και ένα τώρα. Πέφτουν τα τείχη της πνευματικής φυλακής. Διάστημα και χρόνος αγκαλιάζονται...
[...] Το ποίημα καθώς και η αγάπη είναι μια πράξη όπου η γέννηση και ο θάνατος, αυτές οι δυο ακραίες αντιφάσεις που μας διέπουν...συγχωνεύονται. Να αγαπάς είναι να πεθαίνεις, είπαν οι μυστικιστές μας. Αλλά επίσης, για τον ίδιο αυτό λόγο, είναι και να γεννιέσαι...
[...] Η ποιητική γνώση - η φαντασία, η δημιουργική δύναμη των εικόνων που μέσα τους συγχωνεύονται οι αντιθέσεις - αφήνει ν'αστράψει στα μάτια μας η κοσμική αναλογία.
Ο Baudelaire έλεγε: Η φαντασία είναι η πιο επιστημονική από τις δημιουργικές μας ικανότητες γιατί μόνο αυτή είναι ικανή, να αντιληφθεί την παγκόσμια αναλογία...
[...] Η ζωή κι ο θάνατος, το πραγματικό και το φανταστικό, το παρελθόν και το μέλλον... θα πάψουν να θεωρούνται αντιφατικά...
[...] ο Υπερρεαλισμός... είναι ένα κάλεσμα και ένα σήμα: ένα κάλεσμα στην εσωτερική περιπέτεια... ένα σήμα στη νοημοσύνη, το ίδιο πάντα, που διά μέσου των αιώνων μας κάνουν οι μεγάλοι μύθοι και οι μεγάλοι ποιητές...

ΜΕΞΙΚΟ 1954



Ο υπερρεαλισμός ή σουρρεαλισμός, από τις γαλλικές λέξεις sur (επάνω, επί) και réalisme (ρεαλισμός, πραγματικότητα) όπου στα ελληνικά θα μπορούσε να αποδοθεί ως «πάνω ή πέρα από την πραγματικότητα», ήταν ένα κίνημα που αναπτύχθηκε κυρίως στο χώρο της λογοτεχνίας αλλά εξελίχθηκε σε ένα ευρύτερο καλλιτεχνικό και πολιτικό ρεύμα. Άνθισε κατά κύριο λόγο στη Γαλλία των αρχών του 20ου αιώνα, κατά την περίοδο μεταξύ του πρώτου και δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Στη φύση του επαναστατικό κίνημα, ο υπερρεαλισμός επιδίωξε πολλές ριζοσπαστικές αλλαγές στο χώρο της τέχνης αλλά και της σκέψης γενικότερα.


(Από τη Βικιπαίδεια)