Susan Sontag ~ Παρατηρώντας τον πόνο των άλλων

 

Οι φωτογραφίες αντικειμενοποιούν: μετατρέπουν ένα γεγονός ή ένα πρόσωπο σε κάτι που μπορεί να γίνει αντικείμενο κατοχής. Και η φωτογραφία είναι ένα είδος αλχημείας, όσο κι αν εκθειάζεται σαν διαυγής περιγραφή της πραγματικότητας.
Συχνά κάτι φαίνεται, ή αισθανόμαστε ότι φαίνεται, "καλύτερα" στη φωτογραφία. Πράγματι, μια από τις λειτουργίες της φωτογραφίας είναι να βελτιώνει την κανονική όψη των πραγμάτων. (Εξού και πάντοτε απογοητεύεται κανείς όταν η φωτογραφία του δεν τον κολακεύει). Ο εξωραϊσμός είναι μια κλασική λειτουργία του φωτογραφικού φακού, και έχει την τάση να καταργεί κάθε ηθική αντίδραση γι' αυτό που εικονίζεται. Ο "εξασχημισμός", το να δείχνεις κάτι στην πιο άσχημη μορφή του, είναι πιο σύγχρονη λειτουργία: είναι διδακτικός, προκαλεί ενεργητική αντίδραση. Οι φωτογραφίες, για να κατηγορήσουν, και, πολύ πιθανόν, να αλλάξουν κάποια συμπεριφορά, πρέπει να σοκάρουν.
[...] Όπως συνηθίζει κανείς τη φρίκη στην πραγματική ζωή, έτσι συνηθίζει και τη φρίκη ορισμένων εικόνων. Κι όμως, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η συνεχής έκθεση σε ό,τι σοκάρει, σε ό,τι καταθλίβει, σε ό,τι απωθεί δεν φθείρει την ολόψυχη αντίδραση. Η συνήθεια δεν είναι αυτόματη, διότι οι εικόνες (φορητές, ένθετες) υπακούουν σε διαφορετικούς κανόνες απ' ό,τι η πραγματική ζωή.
[...] Οι άνθρωποι θέλουν να κλαίνε. Το πάθος, όταν παίρνει μορφή αφήγησης, δεν φθείρεται. Θέλουν όμως να τρομάζουν οι άνθρωποι; Προφανώς όχι. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν εικόνες που η δύναμή τους δεν μειώνεται, ίσως επειδή δεν μπορεί κανείς να τις κοιτάζει συχνά.
[...] Αυτό που ονομάζεται συλλογική μνήμη δεν είναι ανάμνηση παρά συνομολογία: ότι το περί ου ο λόγος είναι σημαντικό, και ιδού η ιστορία για το πώς έγιναν τα πράγματα, με τις φωτογραφίες που εγγράφουν την ιστορία στο μυαλό μας.

 

 

     

 

Αυτό το βιβλίο μας μιλάει για το πώς γίνεται ο πόλεμος σήμερα (και πώς τον αντιλαμβανόμαστε όλοι μας), συγκεντρώνοντας παραδείγματα από την ιστορία και από τις πιο απροσδόκητες λογοτεχνικές πηγές. Ο Πλάτων, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο Γουέρντσγουερθ, ο Μπωντλαίρ και η Βιρτζίνια Γουλφ συμμετέχουν σ' αυτούς τους παράφορους συλλογισμούς για το πώς βλέπουν οι σύγχρονοι άνθρωποι τη βία και την αγριότητα.

 

Susan Sontag (ελ.) /Susan Sontag (αγγλ.), ΠAΡΑΤΗΡΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΠΟΝΟ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ (Regarding the Pain of Others), εκδ. Scripta, μτφρ. Σεραφείμ Βελέντζας

Περισσότερα: https://drawlesson.files.wordpress.com/2014/11/paratirontas_ton_pono_ton_allon.pdf
www.susansontag.com/SusanSontag/