Daniel Barenboim ~ Η μουσική κινεί τον χρόνο

Ο τελευταίος ήχος δεν αποτελεί το τέλος της μουσικής. Αν η πρώτη νότα συνδέεται με τη σιωπή που προηγείται, τότε η τελευταία πρέπει να συνδέεται με τη σιωπή που την ακολουθεί. Γι’ αυτό και είναι τόσο ενοχλητικό να χειροκροτεί ένα ενθουσιώδες κοινό προτού "σβήσει" ο τελευταίος ήχος - επειδή υπάρχει μια τελευταία στιγμή εκφραστικότητας, που συνίσταται ακριβώς στη σχέση ανάμεσα στο τέλος του ήχου και στην αρχή της σιωπής που τον ακολουθεί. Υπό αυτό το πρίσμα, η μουσική είναι ένας καθρέπτης της ζωής, καθώς και οι δύο αρχίζουν και καταλήγουν στο τίποτα. Επιπλέον, όταν κανείς παίζει μουσική μπορεί να επιτύχει μια μοναδική κατάσταση γαλήνης, εν μέρει χάρη στο γεγονός ότι μπορεί να ελέγχει μέσω του ήχου τη σχέση ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο, μια εξουσία που στη ζωή προφανώς δεν παραχωρείται στα ανθρώπινα όντα. Καθώς κάθε νότα που παράγεται από ένα ανθρώπινο ον έχει ανθρώπινες ιδιότητες, υπάρχει ένα αίσθημα θανάτου στο τέλος κάθε νότας, και μέσω αυτής της εμπειρίας επέρχεται μια υπέρβαση όλων των συναισθημάτων που αυτές οι νότες μπορούν να δημιουργούν στη σύντομη ζωή τους. Κατά κάποιο τρόπο, έρχεται κανείς σε άμεση επαφή με την αχρονία.

[...] Η σιωπή... μπορεί να είναι πιο δυνατή από το μέγιστο και πιο σιγανή από το ελάχιστο. Απόλυτη σιωπή, ασφαλώς, υπάρχει και μέσα σε μια σύνθεση. Είναι ένας προσωρινός θάνατος, ακολουθούμενος από τη δυνατότητα αναβίωσης, εκκίνησης μια νέας ζωής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η μουσική γίνεται κάτι παραπάνω από ένας καθρέπτης της ζωής. Την εμπλουτίζει η μεταφυσική διάσταση του ήχου η οποία της δίνει την δυνατότητα να υπερβαίνει τους φυσικούς, τους ανθρώπινους περιορισμούς. Στον κόσμο του ήχου, ακόμη και ο θάνατος δεν είναι απαραίτητα φυσικός.

 

Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ, Η μουσική κινεί τον χρόνο, εκδ. Καστανιώτη, 2009, μτφρ. Κώστας Αθανασίου, Κώστας Κοσμάς

 

Περισσότερα: http://danielbarenboim.com/