Χοές (Του Στέλιου Μουλά)
«Ἐκ τῶν ὀφθαλμῶν μου
τὸν κλαυθμὸν ἀποσοβῶ, τὴν καρδίαν μου συντρίβω
ἐπὶ πλεῖον,
ἀλλ᾿ οὐ δύναται σιγᾶν ὁ λογισμός μου».
Κάνω κομμάτια την καρδιά μου, τη συντρίβω, σβήνω τα δάκρυά μου. Δεν σωπαίνει η σκέψη. Στον Έρωτα παραδομένοι, πρέπει να δίνουμε Γη και Ύδωρ, χοή. Μπροστά στην Τέχνη, όπως έλεγε ο παππούς από την Κρήτη, μην κλαις, μη γελάς, μη μιλάς, παραδώσου - το ίδιο και στον Έρωτα, παραδώσου. Γην και Ύδωρ. Γιατί ποτέ πια τίποτα, τίποτα δεν θα είναι δικό σου. Πώς να σε φέρω κοντά μου, πώς να περάσουμε μαζί την άλλη όχθη;
«Τὸ πέρασμά σου
στὴν ἄλλη ὄχθη ἀπόψε τὴ νύχτα.
Μὲ λέξεις πῆγα καὶ σ’ ἔφερα ξανά, ἐδῶ εἶσαι,
ὅλα εἶναι ἀληθινὰ καὶ μιὰ ἀναμονὴ ἀληθινοῦ».
Μόνο με λέξεις…
Άοινος χοή, πάντα σιωπηλά. Το κρύο νερό να κυλάει και να χώνεται βαθιά στις αρτηρίες της γης, να φτάσει κοντά σου, να σε «ξεδιψάσει», να βοηθήσει στη μετουσίωση της αιώνιας ύλης. Στην μάνα γη αργά αργά, μέχρι το άλμα της ύλης, αυτό που πιστεύουμε. Θα γίνεις λουλούδι, θα γίνεις κόκκινο γαρύφαλλο. Εμείς που δεν πιστεύουμε στην ανάσταση και παλεύουμε για το άλμα. Ψάχνουμε την αρχή του χρόνου όταν μας αγγίξει ο θάνατος, όχι όταν θα τον συναντήσουμε, βρίσκουμε μόνο την αιωνιότητα της ύλης μέσα από εικόνες.
Τώρα πια νιώθω πάνω μου τη σκουριά και τη στάχτη, που αφήνει το άλμα του καπνού στο τελευταίο σημείο σου. Πάνω στο γδάρσιμο.
Σάββατο βράδυ, ερημιά έξω. Στο απέναντι σπίτι το κορίτσι μου φάνηκε γερασμένο, πόσα χρόνια πέρασαν; ή μήπως ήρθε καινούργια ένοικος; φεύγει κι αυτή κάθε βράδυ και γυρίζει τα ξημερώματα. Πού και πού σταματάει κάποιο αυτοκίνητο με αναμμένους τους προβολείς που σπάνε το σκοτάδι μου, φορτώνει και χάνεται με υποσχέσεις στη μαγεία της νύχτας. Σκέφτομαι αν βρέξει απόψε, να τραβήξω τη βαριά κουρτίνα της μνήμης και να σε φέρω κοντά μου, να σε φυλάξω απ' τη βροχή.
Γιατί συνεχίζω να «ζω»;
«Ἄγε λοιπόν, ὦ ψυχή μου, ἰδοὺ καιρὸς ὃν ἐζήτεις».
Το πωγωνίσιο ντέφι συνεχίζει να σπάει την ερημιά, κάνει τους τοίχους και τα τζάμια να τρίζουν. Κάνει κομμάτια την καρδιά μου μέσα στην νύχτα. Και το φεγγαράκι...
«Άι για φέξε φεγγαράκι μου, να πάνω στην αγάπη μου
φέξε ψηλά και χαμηλά, γιατί 'ναι λάσπες και νερά.
φέξε και χαμηλότερα να πάνω γρηγορότερα
Εγώ φωτάω ως το πρωί, ποιος έχ' αγάπ' ας πάει να δει
ας παν να ιδούν τα μάτια μου, πως τα περνά η αγάπη μου».
Απόψε στον μεγάλο χορό, δίχως φεγγάρι, δεν θα 'χει ζευγάρια και στον ουρανό δεν έχει αστέρια, να τα κοιτάμε εμείς οι μοναχικοί από δω κάτω, χωρίς να νιώθουμε ότι είναι πια νεκρά και έχει μείνει μονάχα το φως τους, χωρίς την πηγή, ταξιδεύοντας για να τα δούμε. Αν το νιώσουμε θα μας σκοτώσουν...
Οι Μαινάδες με περιμένουν... Και η Πύλη του Άδη:
«Per me si va nella città dolente,
Per me si va nell’eterno dolore,
Per me si va tra la perduta gente.
Giustizia mosse il mio alto fattore:
Fecemi la divina potestate,
La somma sapïenza e il primo amore».
Την Πύλη την πέρασες και συ, πρώτη μου αγάπη, που σου έδωσα Γη και Ύδωρ. Χοή... Σαν να το ήξερα... Άνοιξη ήταν. Τώρα έμεινα χωρίς τίποτα, με το κενό που προσπαθώ να... αδειάσω.
Την πέρασαν τόσοι και τόσοι φίλοι, μου έλειψαν τόσες αγκαλιές, μ' αφήσατε μόνο μου να περιμένω. Δεν κάνω προσκλητήριο... Γδαρμένος, παλεύω να απαντήσω στο αιώνια πικρό ερωτηματικό.
«Umitlerim hep kirildi
Yarim artik gelmyecek
goz yaslarim dokulurken
bu sesiyle silmyecek».
Χοή τα δάκρυά μου και η αγάπη μου δεν θα έρθει, να μου τα σκουπίσει. Ήρθε όμως η Άνοιξη που τόσο περίμενα, τρέφοντας αυταπάτες. Πρέπει να συνεχίσω να «ζω»; Να πάρω στην αγκαλιά μου ένα παιδί και μετά «Νυν Απολύεις»...
Παραπομπές
1. Ρωμανός ο μελωδός, Κοντάκια - Εἰς τὸ Πάθος τοῦ Κυρίου ζ'
2. Paul Celan, Του κανενός το ρόδο/ Die Niemandsrose , μτφρ.: Χρήστος Γ. Λάζος, εκδ. Άγρα, Αθήνα, 2000
3. Ρωμανός ο μελωδός, Κοντάκια - Εἰς τὴν Πόρνην δ΄
4. Για φέξε φεγγαράκι μου, Ηπειρώτικο τραγούδι της αγάπης, Μαστοροχώρια Κόνιτσας
5. Dante Alighieri, Divina Commedia, Inferno, Canto III
«Εγώ οδηγώ προς τη θλιμμένη χώρα,
εγώ προς τον απέθαντο τον πόνο,
εγώ προς τις ψυχές τις κολασμένες.
Δικαιοσύνη τον Πλάστη μου έχει σπρώξει
κι η Δύναμη μαστόρεψέ με η θεία,
η υπέρτατη Σοφία κι η πρώτη Αγάπη».
(Μετάφραση του Νίκου Καζαντζάκη)
«Οι ελπίδες μου έχουν γκρεμισθεί
Η αγάπη μου δε θα έρθει πια
και ενώ τα δάκρυά μου τρέχουν
σε αυτή μου την κραυγή
δε θα έρθει να μου τα σκουπίσει».
(Το τραγούδι διασκευάστηκε από τον Σταύρο Ξαρχάκο για την ταινία του Κώστα Φέρρη, "Ρεμπέτικο")
Φωτογραφίες
1. Κώστας Φέρρης, Ρεμπέτικο (1983)
1. Κώστας Φέρρης, Ρεμπέτικο (1983)
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου