Andrea Löhndorf - Κιντσούγκι: Η ομορφιά της ατέλειας

Πώς θα ήταν, άραγε, αν δεν χρειαζόταν να κρύβουμε αυτές τις ουλές που μας προξενεί κάθε τόσο η ζωή; Μήπως η ευαλωτότητά μας δεν είναι αδυναμία, αλλά ευκαιρία να αναπτυχθούμε και ένδειξη ψυχικού σθένους; Αυτό λέει η διδασκαλία του κιντσούγκι (kintsugi), μιας παλιάς ιαπωνικής παράδοσης, της οποίας οι ρίζες ανάγονται πιθανότατα στον 15ο αιώνα. Με την κυριολεκτική του έννοια, το κιντσούγκι είναι μια καλλιτεχνική μέθοδος επισκευής κεραμικών αντικειμένων· είναι, ωστόσο, βαθιά ριζωμένο στο πνεύμα της ιαπωνικής κοσμοθεωρίας και έχει πολλά να μας διδάξει για την ομορφιά των ρωγμών και των ατελών πραγμάτων.

[...] Kin σημαίνει «χρυσός», ενώ το tsugi μπορεί να μεταφραστεί ως «ενώνω» ή «επιδιορθώνω»· με δυο λόγια, κιντσούγκι σημαίνει «χρυσή ένωση» ή «χρυσή επιδιόρθωση». Η παραδοσιακή διαδικασία του κιντσούγκι είναι ιδιαιτέρως χρονοβόρα και κοπιώδης: Για την παρασκευή της συγκολλητικής ουσίας, που λέγεται ουρούσι (urushi), χρησιμοποιείται η ρητίνη του ασιατικού βερνικόδεντρου. Όλα τα αντικείμενα όπου εφαρμόζεται η συγκεκριμένη πάστα πρέπει να στεγνώσουν σε θερμοκρασίες λίγο κάτω από τους 30 βαθμούς και σε συνθήκες πολύ υψηλής υγρασίας, σε περιβάλλον χωρίς καθόλου σκόνη. Η όλη διαδικασία διαρκεί αρκετές εβδομάδες. Όποιος την παρακολουθεί πρώτη φορά, στην αρχή δυσκολεύεται να πιστέψει ότι μπορεί στο τέλος να προκύψει κάτι ιδιαίτερο, καθώς η χρυσόσκονη είναι το τελευταίο υλικό που προστίθεται στα σημεία που επιδιορθώθηκαν με το ουρούσι. Μετά το τελικό γυάλισμα, το αντικείμενο – που πλέον διατρέχεται από λεπτεπίλεπτες χρυσές φλέβες – αστράφτει με μια νέα, αναπάντεχη ομορφιά. Το κιντσούγκι έχει τόσο σαγηνευτική επίδραση στον θεατή, διότι τραβάει το βλέμμα του ακριβώς στα σημεία όπου το αντικείμενο είχε σπάσει, αποδεικνύοντας πως αυτή η ρωγμή δεν ήταν το τέλος, παρά μονάχα άλλο ένα μικρό βήμα σε ένα μεγάλο ταξίδι που συνεχίζεται. Το αντικείμενο (όσο τέλειο κι αν ήταν προηγουμένως) δεν είναι πλέον ένα από τα πολλά, παρά έχει να αφηγηθεί τη δική του μοναδική ιστορία· μια ιστορία που μιλάει για ράγισμα και επούλωση, για απώλεια και αποδοχή, για το νέο ξεκίνημα που διαδέχεται έναν αποχωρισμό. Έτσι μετατρέπεται σε σύμβολο ευαισθησίας, δύναμης και ομορφιάς· μέσα από τη διαδικασία του κιντσούγκι έχει γίνει ακόμα πιο πολύτιμο. Σύμφωνα με την παράδοση, οι Ιάπωνες ενθουσιάστηκαν τόσο πολύ με τη νέα τέχνη, που ορισμένοι έφταναν σε σημείο να σπάνε επίτηδες τα κεραμικά τους, προκειμένου να τα ομορφύνουν με την τεχνική του κιντσούγκι. Όμως το κιντσούγκι είναι κάτι περισσότερο από ένα χειροτέχνημα· είναι μια ποιητική μεταφορά για όσα περνούν οι άνθρωποι όταν η ζωή τους «γίνεται θρύψαλα», όταν βιώνουν μια επώδυνη κρίση ή μια απώλεια...

Andrea Lohndorf, ΚΙΝΤΣΟΥΓΚΙ - η ομορφιά της ατέλειας, μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα, 2021