Roland Barthes ~ Ο Φωτεινός Θάλαμος

Alhambra, Charles Clifford (1854)

Ένα παλιό σπίτι, ένα σκιερό υπόστεγο, κεραμίδια, ξεθωριασμένη αραβική διακόσμηση, ένας άντρας καθισμένος με την πλάτη ν' ακουμπά στον τοίχο, ένας έρημος δρόμος, ένα μεσογειακό δέντρο (Alhambra, του Charles Clifford): τούτη η παλιά φωτογραφία (1854) με συγκινεί: διότι απλούστατα εκεί θα επιθυμούσα να ζήσω.
Αυτή η επιθυμία είναι ριζωμένη βαθιά μέσα μου και οι ρίζες της μου είναι άγνωστες: να είναι η ζέστη του κλίματος; Ο μεσογειακός μύθος, η λατρεία του Απόλλωνα; Ξέκομμα; Αποτράβηγμα; Ανωνυμία; Αριστοκρατισμός;
Όπως κι αν έχει το πράγμα (για μένα, για τα κίνητρά μου, για τη φαντασίωσή μου), εγώ επιθυμώ να ζήσω εκεί - κάτω με λεπταισθησία - κι αυτή η λεπταισθησία, η τουριστική φωτογραφία δεν την ικανοποιεί ποτέ. Για μένα, οι φωτογραφίες τοπίων (της πόλης και της υπαίθρου) οφείλουν να είναι κατοικήσιμες και όχι επισκέψιμες. Αυτή η επιθυμία κατοικίας, αν την εξετάσω καλά μέσα μου, δεν είναι ούτε ονειρική (δεν ονειρεύομαι αλλόκοτες τοποθεσίες) ούτε εμπειρική (δεν γυρεύω ν' αγοράσω ένα σπίτι σύμφωνα με τα σχέδια του καταλόγου κάποιου γραφείου για πωλήσεις  ακινήτων)· είναι φαντασιωτική, σχετίζεται μ' ένα είδος οπτασιασμού που φαίνεται να με μεταφέρει προς τα μπρος, προς μιαν εποχή ουτοπική, ή να με ξαναφέρνει πίσω, δεν ξέρω πού, από τον εαυτό μου; διπλή κίνηση που ο Baudelaire ύμνησε στην Πρόσκληση σε Ταξίδι και στην Προγενέστερη Ζωή. Μπρος σε τούτα τα τοπία της αρεσκείας μου, θα έλεγε κανείς πως ήμουν βέβαιος ότι τα είχα ήδη επισκεφτεί ή ότι επρόκειτο να τα επισκεφτώ. Όμως ο Φρόυντ λέει για το μητρικό σώμα πως "δεν υπάρχει άλλος τόπος για τον οποίο μπορείς να πεις με τόση βεβαιότητα ότι τον έχεις ήδη επισκεφτεί". Τέτοια λοιπόν φαίνεται η ουσία του τοπίου (που διάλεξε η επιθυμία): heimlich (οικείο), που ξυπνάει μέσα μου την (καθόλου ανησυχαστική) Μητέρα.


Ρολάν Μπαρτ, Ο φωτεινός θάλαμος (La Chambre Claire, Cahiers Du Cinema), εκδ. Κέδρος - Ράππα



* Ολόκληρο το βιβλίο, εδώ: http://monoskop.org/images/6/63/%CE%9C%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84_%CE%A1%CE%BF%CE%BB%CE%AC%CE%BD_%CE%9F_%CF%86%CF%89%CF%84%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%82_%CE%B8%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CE%A3%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CF%8E%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82_%CE%B3%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%B7_%CF%86%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1.pdf