Ζώα και Ηθική (επιμέλεια: Σταύρος Καραγεωργάκης)

 

Υπό τις παρούσες συνθήκες κατήφειας και απογοήτευσης που επικρατούν πλέον στην ελληνική κοινωνία – απόρροια όχι μόνο της φαυλότητας του εθνικού πολιτικού συστήματος αλλά και των παιχνιδιών του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος, τα οποία αποτελούν δομικά στοιχεία του καπιταλισμού – φαντάζει πολυτέλεια η ενασχόληση με τα μη ανθρώπινα ζώα. Σε μια συγκυρία σαν αυτή για την Ελλάδα, ίσως κάποιοι φτάσουν στο συμπέρασμα του Enzensberger ότι «η οικολογία είναι υπόθεση της μεσαίας τάξης».

Αρκετά χρόνια πριν, το 1900, ο Λαφάργκ έγραφε περιπαιχτικά καυτηριάζοντας τις άθλιες συνθήκες ζωής των εργατών σε αντίθεση με την υποτιθέμενη άνετη ζωή των μη ανθρώπινων ζώων:

Εργάτες όλων των ειδικοτήτων, που μοχθείτε τόσο σκληρά για να δημιουργήσετε τη δική σας φτώχεια χάρην του πλούτου των καπιταλιστών, ξεσηκωθείτε, ξεσηκωθείτε. Αφού οι γελωτοποιοί του κοινοβουλίου ξεδιπλώνουν σα σημαία τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, να απαιτήσετε γενναία για τους εαυτoύς σας, τις γυναίκες σας και τα παιδιά σας τα Δικαιώματα του Αλόγου.

Είχε κατακτηθεί ποτέ ένα τέτοιο επίπεδο διαβίωσης για αυτά τα ζώα, ή μήπως έχει κατακτηθεί σήμερα; Η απάντηση είναι αρνητική. Εκτός κι αν αναφερόμαστε στις περιπτώσεις κάποιων υπερφροντισμένων ζώων συντροφιάς. Όπως δεν μπορούμε όμως να συνάγουμε το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού μιας χώρας λαμβάνοντας υπόψη μας μόνο τους βιομηχάνους, τους τραπεζίτες, τους μεγαλογιατρούς, τους μεγαλοδικηγόρους, τους βουλευτές και τους γενικούς γραμματείς των υπουργείων, έτσι δεν μπορούμε να αποτιμήσουμε το βαθμό ευζωίας των μη ανθρώπινων ζώων λαμβάνοντας υπόψη μόνο τους οικόσιτους σκύλους και γάτες. Διότι, συνολικά τα μη ανθρώπινα ζώα σήμερα ζουν σε πολύ πιο άθλιες συνθήκες απ’ ότι ζούσαν πριν από 200 χρόνια. Τότε υπέμεναν το καμτσίκι του χωρικού για να βοηθήσουν στις αγροτικές εργασίες. Σήμερα, τεμαχίζονται για χάρη της εκπαίδευσης, τυφλώνονται για χάρη της ομορφιάς, πεθαίνουν από υπερβολικές δόσεις ναρκωτικών για χάρη της τοξικολογίας, περνούν όλη τους τη ζωή σ’ ένα κελί για να γίνουν μπριζόλες και λιμοκτονούν προκειμένου να μάθουν ένα ανόητο ακροβατικό που θα αφήσει άναυδα τα ανυποψίαστα παιδάκια στο τσίρκο, προετοιμάζοντάς τα έτσι για τον σκληρό κόσμο των μεγάλων, στον οποίο οι αδύναμοι κάνουν κωλοτούμπες προς τέρψιν των δυνατών. Θα ήταν ορθό αυτή η συλλογή να ονομαζόταν Ηθική για τα Ζώα αφού αυτό είναι το φιλοσοφικό πεδίο στο οποίο αναφέρεται, αλλά προτιμήθηκε ο τίτλος Ζώα και Ηθική για λόγους κομψότητας. Η ηθική για τα ζώα (animal ethics) ανήκει στην περιβαλλοντική φιλοσοφία και ασχολείται με την ηθική σχέση του ανθρώπου με τα μη ανθρώπινα ζώα. Μάλιστα, αντιμετωπίζει τα ζώα ως άτομα και όχι απλώς ως είδη, κάτι που τη διαχωρίζει σαφώς από την περιβαλλοντική ηθική.

περισσότερα...

 

 

Ζώα και ηθική, Peter Singer, Tom Regan, Lori Gruen, Josephine Donovan, επιμέλεια και εισαγωγή: Σταύρος Καραγεωργάκης, εκδ. Αντιγόνη, 2012